Sa Araw ng Dakilang Gat Andres Bonifacio

Muli kami ngayong nagrali bilang pagpupugay

kay Supremong Andres Bonifacio, dakilang tunay

manggagawang nakapula'y kapitbisig sa lakbay

upang ipakita ang pagkakaisa! Mabuhay!

Nakibaka na ang mga Katipunero noon

upang itayo ang bansa, sila'y nagrebolusyon

uring manggagawa'y nakikibaka hanggang ngayon

upang wakasan ang salot na kontraktwalisasyon

upang makalaya sa kuko ng kapitalismo

na dahilan ng pagsasamantala sa obrero

upang magkaisa laban sa burgesya't pasismo

upang itayo ang isang lipunang makatao

Taun-taon, nagmamartsa ang uring manggagawa

sa araw ni Bonifacio, ang bayaning dakila,

bayaning inspirasyon upang ang uri'y lumaya

at matayo ang lipunang pantay-pantay ang madla

- gregbituinjr.

* nilikha ang tula bilang pagninilay sa ika-156 kaarawan ni Gat Andres Bonifacio, habang kasama sa rali ng mga manggagawang bumubuo sa grupong PAGGAWA, Nobyembre 30, 2019, mula Old Senate hanggang Mendiola sa Maynila.

Salagimsim sa Global Climate Strike

taas-noong pagpupugay sa lahat ng narito

at upang makatugon sa klimang pabagu-bago

lalo't kayrami na nating nararanasang bagyo

dagdag pa ang bulok na sistemang dahilan nito:

winawasak ng kapitalismo ang ating mundo

sa pagtitipong ito ng raliyista't artista

na climate change ang isyung tinatalakay ng masa

na dahilan upang mag-usap at magsama-sama

na paano tayo makakatugon sa problema

na paano mababago ang bulok na sistema 

sa nagbabagong klima'y apektado na ang madla

ito rin ang isyu't problema ng maraming bansa

mga nag-uusap na bansa ba'y may magagawa

o dapat kumilos na rin ang uring manggagawa

upang baguhin ang sistemang dahilan ng sigwa

dapat nang kumilos ang manggagawa't sambayanan

suriin ang problema't lipunan ay pag-aralan

bakit nagka-krisis sa klima't ano ang dahilan

kumilos tayo't putulin ang pinag-uugatan

sistema man ito o lipunan nitong gahaman

itayo natin ang isang mundong walang pasakit

walang pribadong pag-aari't walang naiinggit

nangangalaga sa tao, kalikasan, may bait

habang buhay pa'y itayo ang lipunang marikit

na tao'y pantay na lipunan ang danas at sambit

- gregbituinjr. 

* sinulat sa pagkilos na tinawag na "Global Climate Strike" na ginanap sa Bantayog ni Lapulapu sa Luneta, Maynila, Nobyembre 29, 2019. Ang nasabing Global Climate Strike ay kasabay ng mga nagaganap ding ganuon sa iba pang panig ng daigdig.

Pagninilay sa pagkabata

ang batang makulit ay napapalo raw sa puwit
ay, paano ba naman, kapwa bata'y nilalait
magdudulot lang ng away, sila'y magkakagalit
aba'y pagsabihan lang sila't huwag magmalupit
baka balang araw, batang makulit ay babait

ang batang matalino ay nag-aaral ng husto
asignaturang bigay ng guro'y gagawin nito
magbubuklat lagi't babasahin ang kanyang libro
kinabukasa'y nasa isip, pagharap sa mundo
kaya siya'y matiyaga't nagsisikap matuto

ang batang masikap ay tiyak na di maghihirap
matiyagang mag-aral, punung-puno ng pangarap
tinutulungan din ang ama't inang mapaglingap
upang sa kinabukasan ay di niya malasap
ang pinagdaanang buhay ng pamilyang mahirap

ang batang naliligo, sa sakit ay nalalayo
magsabon ka't maghilod din ng katawan, maggugo
kili-kili't singit ay hilurin nang taos-puso
alisin ang sangkilong libag nang di masiphayo
magbanlaw ka nang bumango't ang iba'y marahuyo

- gregbituinjr.

Di ko alam kung ako ba'y leyong sumisingasing

di ko alam kung ako ba'y leyong sumisingasing
habang malakas ang hilik sa kabila ng dingding
sarili'y hinimay-himay ko habang nahihimbing
at hinahamon sa paligsahan ang magagaling
maaabot kaya ang matayog na toreng garing

di maaaring basta na lang natin mairaos
ang bawat aktibidad kahit tayo'y kinakapos
makakakain ba ng matamis na paradusdos
habang sinasakatuparan ang layuning lubos
paano ba dapat mabalasa ang haring bastos

habang tulad ng isnayper, naroong nakatitig
sa samutsaring isyu't problema'y di matigatig
paano bang bagong tanim na puno'y madidilig
paano bang uring obrero'y magkakapitbisig
paano bang tiwali sa gobyerno'y mauusig

di basta-basta mag-organisa ng mga dukha
paano ba mapapakilos ang mga walang-wala
ang masa pa ba'y daluyan ng aktibista't isda
masang tulad ng dagat, umaalon, bahang-baha
paano bang bulok na sistema'y sinasagupa

- gregbituinjr.

Hinawakan ko lang sa likod, nagalit na

hinawakan ko lang siya sa likod, nagalit na
nililipat ko raw ang negatibong enerhiya
sa kanya, kaya ako'y agad namang lumayo na
kahit ako'y naglalambing lamang naman sa kanya

kadarating ko lamang noon sa munting tahanan
sa kabila ng pagod ay sabik ko siyang hagkan
hanggang sa aking nahawakan ang kanyang likuran
aba'y nagalit na't ako'y kanyang pinagtabuyan

kaya anong gagawin ko, anong dapat kong gawin
hinawakan ko lang sa likod, ako na'y salarin
tila ba naiiba ang ihip ng kanyang hangin
ako na'y isang berdugong di dapat palapitin

pag-iisip niya'y walang kongkretong pagsusuri
di siyentipiko, kundi pamahiing kadiri
walang batayan, pag-iisip na di mo mawari
o ayaw na niya sa akin kaya namumuhi

negatibong enerhiya ko raw ay kanyang ramdam
ilang ulit nang nangyari iyon, di na naparam
sa aking paglalambing, siya'y agad nasusuklam
mula ngayon, siya'y di ko na dapat inaasam

- gregbituinjr.

Huwag kang tumunganga, makiisa sa kilusang masa

mabuting sa kilusang masa'y may partisipasyon
kaysa naman nakatunganga lang buong maghapon
mahirap laging nakatanghod lang sa telebisyon
at sa kawalang pag-asa na lang nagpapakahon

ano bang nangyari't nakatunganga na lang lagi
sa maghapon at magdamag nagbabakasakali
baka dumating ang pag-asang di naman mawari
at paano madurog ang gahamang naghahari

araw-gabi na lang, sa telebisyon nakatanghod
ngunit pawang drama sa buhay ang pinanonood
balita'y di mapakinggan, sa drama nalulunod
nakatunganga buong araw, di nakalulugod

di maaaring lagi lang tayong nasa pantasya
dapat ay makasama tayo sa kilusang masa
alamin ang iba't ibang isyu'y mga problema
upang tayo'y maging matatag sa pakikibaka

makibaka tayo't huwag laging nakatunganga
pag-aralan itong lipunang di mapagkalinga
halina't maging kaisa ng uring manggagawa
at baguhin ang sistemang naghahari'y kuhila

- gregbituinjr.

Kalatas: Bawal umutot sa loob ng sasakyan

sumakay ako ng traysikel kani-kanina lang
humahangos akong nagtungo sa isang tanggapan
sa kabila ng pagod, ako'y napangiti naman
dahil sa nabasa kong nagbigay ng kasiyahan
sabi ba naman: Bawal umutot, lalo't siksikan

pinangingiti ka kahit hapo ka sa gawain
kaya kalatas sa sasakyan ay basa-basahin
mapapaisip kang talaga pag iyong namnamin
minsan, dapat ding ngumiti kahit may suliranin
upang ang iyong kalooban ay lumuwag man din

- gregbituinjr.,11-25-19

Gawing ekobrik ang upos ng yosi

para raw akong baliw na nag-iipon ng upos
ng yosi, na pawang kalat na di matapos-tapos
tangka kong i-ekobrik ang upos na di maubos
pagkat epekto sa paligid ay kalunos-lunos

kung ako lang mag-isa, makababawas ng konti
ngunit kung marami ang gagawa, bakasakali;
iyang upos ang isa sa basurang naghahari
sa dagat, kinakain ng isda't nakakadiri

sa latang walang laman, mga upos ay tipunin
para sa kalikasan, ito'y isang adhikain
bakasakaling makatulong makabawas man din
sa milyun-milyong upos, libu-libo'y iipunin

mas mainam kung darami pa ang gagawa nito
lalo na't tutulong ang mismong naninigarilyo
isisiksik sa boteng plastik ang upos na ito
at kahit paano'y makatulong tayo sa mundo

ie-ekobrik na upos ay tawaging yosibrik
paraan upang mabawasan ang upos at plastik
mga upos ay i-yosibrik, sa bote'y isiksik
upang mga basura'y di na sa atin magbalik

- gregbituinjr.

Ilang Tanaga sa Pagkilos

dukha'y kawawa nga ba

sapagkat walang pera

o kikilos din sila

kapag naorganisa

di dapat kawawain

ang dukhang kauri rin

pagkat kasama natin

sa adhika't layunin

laban sa mapang-api,

pamahalaang bingi,

lipunang walang silbi,

kaya dapat iwaksi

di dapat kaawaan

ang dukha't lumalaban

silang sigaw din naman:

baguhin ang lipunan

panawagan ng masa:

wakasan ang sistema

lipuna'y palitan na

ng inaaping masa

hukbong mapagpalaya

ang uring manggagawa

na dapat laging handa

sa pagharap sa sigwa

kapitalistang gumon

sa kontraktwalisasyon

sa lupa na'y ibaon

ang susi'y rebolusyon

tara't magkapitbisig

ipakita ang tindig

dapat nating mausig

ang sanhi ng ligalig

* ang TANAGA ay uri ng tulang may tugma't sukat na pitong pantig bawat taludtod at apat na taludtod sa bawat saknong

* Nalathala sa Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Nobyembre 16-30, 2019, p. 20.

Minsan, mahirap maglakbay sa pagdaan ng sigwa

minsan, mahirap maglakbay sa pagdaan ng sigwa
lalo't matinding bagyo'y iyong makakasagupa
dapat magbiyakis sa pagtawid natin sa baha
itataas itong laylayan upang di mabasa

lalo't dadalo sa pulong, dapat ay presentable
di gusot ang suot dahil sa ulan at biyahe
di maganda kung basang-basa ka na't anong dumi
di ka na makaporma sa magandang binibini

nakakapote ka man sa panahon ng tag-ulan
at tatahakin ay mataas na tubig sa daan
magbiyakis nang di mabasa ang iyong laylayan
mag-ingat hanggang makarating sa paroroonan

minsan, pagtila ng ulan ay magandang hintayin
kaysa lumusong sa baha't baka ka pa sipunin
kaysa basurang aanud-anod ay sagupain
maliban kung may takdang oras palang hahabulin

- gregbituinjr.

* pagbiyakis - itinaas ang pantalon upang di mabasa

Pagtahak sa naiibang mundo

maraming araw-araw na lang nag-iinom sila
at pag tumatagay sila, animo'y ang sasaya
naghahalakhakan pag katagay na ang barkada
tila ba tinahak nilang daigdig ay iisa

ngunit pag natapos ang inuman, mag-isa na lang
tila ba bumalik sa dating mundong kinagisnan
walang trabaho, panay problema, pulos awayan
tila di malaman kung anong pagkakaperahan

iba ang mundo ng tagay, doon sila'y prinsipe
doon ay nabubuo nila ang mundong sarili
walang problema, tawanan, animo'y komedyante
paraan ng pagtakas sa problemang di masabi

tagay ng tagay, di na kinakaya ang mamuhay
pagsayad ng alak sa sikmura'y may ibang buhay
nililikha'y sariling daigdig na walang lumbay
nanghihiram ng saya pansamantala mang tunay

araw-gabi na lang ay nasa pantasyang daigdig
at tumatakas sa problemang di nila madaig
marahil kung di sila lango, kulang sa pag-ibig
kaya kung anu-ano na lang ang nasok sa bibig

- gregbituinjr.

Mga Tibok ng Diwa

MGA TIBOK NG DIWA

isipin mo ang mundo

at nagbabagong klima

anong pakiramdam mo

sa iyong nakikita

ang lupa'y iyong damhin

sa pintig ng alabok

mundo'y may tagubilin

kung anong tinitibok

payo'y pangalagaan

itong kapaligiran

huwag pababayaan

ang ating kalikasan

ilog ay umaagos

ang ulan ay tikatik

sa puso'y tumatagos

ang kaysarap na halik

lalabhan ko ang damit

ng diwata ng gubat

pawis na nanlalagkit

sa palad ay kaybigat

basurang nabubulok

ay iyong ihiwalay

sa hindi nabubulok

itapong hindi sabay

sahig ay lumangitngit

pagkat kayraming butas

narinig hanggang langit

ang pagaspas ng limbas

mawawala ang puno

pag laging nagpuputol

pag gubat ay naglaho

ang buhay ay sasahol

- gregbituinjr.

* unang nalathala sa munting pahayagang Diwang Lunti, isyu ng Nobyembre 2019, pahina 20

Pag sinampilong ka ng mutya

minsan, maalam ding magalit ang mga diwata
lalo na yaong kaygandang dilag mong minumutya
huwag mong hahayaang pumatak ang kanyang luha
dahil nadama niyang niloko mo siyang pawa

gawin mo ang marapat upang mawala ang galit
ng sinisintang ang poot ay tila abot langit
baka nadama niya'y karanasang anong pait
sa piling mo't pagsinta pala niya'y nasa bingit

pag sinampilong ka'y agad iwasang kapagdaka
mag-ingat-ingat din, baka ikaw ay masungaba
at tumama sa kung saan ang maganda mong mukha
sa anumang mangyayari'y dapat lagi kang handa

kung iibigin mo ang diwata'y maging matapat
pagkat tila ibinibigay niya'y lahat-lahat
kung magmamahal ka'y dapat ka ring maging maingat
pagkat puso't damdamin ay nasasaktan ding sukat

- gregbituinjr.

Iwas, salag, bigwas

dapat gawin nati'y pag-iwas, pagsalag, pagbigwas
taktika sa pagdepensa sa masang dinarahas
habang kumikilos tayo't masa'y pinalalakas
at mga prinsipyong tangan nila'y pinatitigas

magpalakas tayo't di lang lakas ng katuwiran
nang mapigilan ang anumang bantang karahasan
tuwina'y ipagtanggol ang pantaong karapatan
kaya dapat nating depensahan ang uri't bayan

iiwasan natin ang mga suntok ng estado
kung makatama man sila'y salagin natin ito
at kung mawala sila sa porma'y bibigwas tayo
ng ala-Pacquiao na sadyang kaytigas ng kamao

matutong umiwas, sumalag, bumigwas, tumabi
makipagkpitbisig tayo sa ating kakampi
matuto rin tayong bumigwas pag tayo'y inapi
ngunit ilagan ang suntok ng mapang-aping imbi

- gregbituinjr.

Hustisya sa hinalay na dilag

grabeng balitang tila ba di ka matutunawan

pag nabasa mo, sarili'y baka di mapigilan

dahil sa galit, nakakapanginig ng katawan

"katorse anyos na dilag ay sex slave ni insan" 

anang ulat, ginagapang siya pag lasing ang suspek

ginagalaw, nilalaspag, binababoy ang pekpek

sa dalagita'y takot at lagim ang inihasik

sa loob ng dalawang taon siya'y kinatalik

madalas, dalawa silang naiiwan sa bahay

subalit ang dalagita'y di na napapalagay

pananahimik niya'y di nakatulong na tunay

dahil nagpapatuloy ang nangyaring panghahalay

hanggang di na iyon matiis pa ng dalagita

kaya sinumbong sa kaanak ang nadamang dusa 

nagresponde ang barangay, suspek ay dinakip na

at kaso ng panghahalay ay agad isinampa

dusa ng dilag ay kaytagal pang paghihilumin

dapat managot ang suspek, siya'y pinsan pa man din

dahil sa seks pinsang dalagita ang inalipin

suspek ay dapat lang makulong sa ginawang krimen

- gregbituinjr.

Ginawa ko nang titisan ang lata ng sardinas

lata ng sardinas ay ginawa ko nang titisan
at tipunin doon ang titis at upos na iyan
dapat din nating alagaan ang kapaligiran
na kung di mo malinisan ay huwag mong dumihan

ilagay sa titisan ang abo ng sigarilyo
simpleng bagay lang itong hinihiling ko sa iyo
anong paki ko kung sinusunog mo ang baga mo
basta ilagay mo sa tama ang upos mo't abo

ginagawa kong titisan ay ibinabahagi
sa kakilala kong sunog-bagang di ko mawari
di ko sila mapipigilan sa bisyong masidhi
ang payo ko lang ay ayusin ang kanilang gawi

ginawa ko nang titisan ang lata ng sardinas
nang magamit nyo't titis ay di kumalat sa labas
kaya munting payong ito'y aking pinangangahas
upang magandang kapaligiran ang namamalas

- gregbituinjr.

* titisan - salitang Batangas sa ash tray

Di lang kuto o garapata kundi mga kato

di lang kuto o garapata kundi mga kato
ang mga ganid na kapitalistang manananso
sa likod ng manggagawa'y nanininipsip ng dugo
tila mga buto nito sa tubo'y ginagato

tingin nila sa manggagawa'y sampung perang muta
na dapat lang baratin ang angking lakas-paggawa
na kung susuriin animo'y paurong ang diwa
na sa pagsisikap at buhay ng obrero'y banta

nais ng kapitalistang mamuno sa lipunan
na tila pabrika ang pagpapatakbo sa bayan
na dambuhalang kato'y di naman naninilbihan
na manggagawa'y kumakain na lang sa labangan

sa karapatan ng obrero, ito'y isang dagok
subalit palabang obrero'y di dapat malugmok
manggagawa na ang mamahala't dapat maluklok
kaya obrero'y maghanda sa pag-agaw ng tuktok

- gregbituinjr.

* kato - malaking garapata
labangan - kainan ng mga biik

Sinasabuhay natin ang pakikibakang masa

sinasabuhay natin ang pakikibakang masa
dahil sa niyakap nating prinsipyong sosyalista
layunin nating baguhin ang bulok na sistema
kaya ngayon, patuloy tayong nag-oorganisa

ginagawa natin ay di lang simpleng pamumuhay
dahil nakatuntong na ang isang paa sa hukay
kumikilos na sosyalismo'y gabay at patnubay
bagamat niyakap natin ang simpleng pamumuhay

nakatakdang ang manggagawa ang sepulturero
nitong pandaigdigang sistemang kapitalismo
kaya dapat nating organisahin ang obrero
upang mapang-aping sistema'y tuluyang mabago

dapat nating patalasin ang ating pagsusuri
at palakasing tuluyan ang diwang makauri
upang ating madurog ang pribadong pag-aari
at ibagsak ang bulok na sistemang naghahari

ang imperyalistang atake'y di basta huhupa
dahil narito tayong sosyalismo ang adhika
dapat magkapitbisig na ang uring manggagawa
sila bilang nangungunang hukbong mapagpalaya

- gregbituinjr.

Kataksilan sa bayan

aba'y maituturing nang kataksilan sa bayan

ang gawin pang bayani ang diktador na gahaman

mga aktibista'y dinukot, tinortyur, sinaktan,

pinaslang, gayong ipinaglaban ang karapatan

kayraming winala noong kanyang panunungkulan

at ngayon, diktador pa'y itinuring na bayani

gayong siya sa karapatang pantao'y nameste

siyang kasangga ang mga kapitalistang kroni

siyang nagpayaman sa poder bilang presidente

bilyon-bilyon ang sa kaban ng bayan diniskarte

di bayani ang diktador, libingan ay hukayin

ang puntod ng halimaw ay dapat lang distrungkahin

ang kasaysayan ay pinipilit nilang baguhin

di bayani ang diktador sa kasaysayan natin

kaya ating sigaw: "Hukayin! Hukayin! Hukayin!"

- gregbituinjr.

* pang-apat na tulang nilikha at binasa ng makata sa rali sa paggunita sa ikatlong anibersaryo ng paglilibing sa diktador sa Libingan ng mga Bayani, Nobyembre 18, 2019, kasama ang grupong IDefend, idinaos sa Boy Scout Circle

Nakaw na libing

di bayani ang diktador, iyo bang natatalos

nang inilibing ang mula sa pamilya dorobos

nagnakaw sa kaban ng bayan, dumami ang kapos

dumami ang kroni, dumami rin ang binusabos

mismong likod ng bayan ay pataksil na inulos

ang kataksilan sa masa'y balaraw na tumagos

lumabas sa lansangan pati matatandang tibak

paano naging bayani, paduguin ang utak

maraming winala, pinaslang, mga pinahamak

at ngayon nga'y dignidad pa ng bayan ang yinurak

nakaw na libing, sa likod ng bayan ay tumarak

nakaw na libing ng magnanakaw na ibinagsak

- gregbituinjr.

* pangatlong tulang nilikha at binasa ng makata sa rali sa paggunita sa ikatlong anibersaryo ng paglilibing sa diktador sa Libingan ng mga Bayani, Nobyembre 18, 2019, kasama ang grupong IDefend, idinaos sa Boy Scout Circle

Hukayin ang diktador

Hukayin ang diktador sa Libingan ng Bayani

Upasala sa kasaysayan, ang masa ang saksi

Kinamatayan na ng aktibistang anong dami

Ang hustisyang hinahanap lalo ng mga api

Yinanig ang bansa nang diktador ay inilibing

Ito'y paraang panakaw, kaya masa'y nagising

Nobyembre disiotso'y petsang nagbadya ang lagim

Hustisyang hinahanap ay nagtago na sa dilim

Umuwing nagngingitngit ang mga nakikibaka

Kayraming biktima ng martial law, masa't pamilya

At ngayon, diktador na di bayani'y bayani na

Yaong sigaw nila'y "Hukayin!" para sa hustisya

Isang pagsalaula na iyon sa kasaysayan

Na dapat lang baligtarin ng mismong sambayanan

- gregbituinjr.

* pangalawang tulang nilikha at binasa ng makata sa rali sa paggunita sa ikatlong anibersaryo ng paglilibing sa diktador sa Libingan ng mga Bayani, Nobyembre 18, 2019, kasama ang grupong IDefend, idinaos sa Boy Scout Circle

Nobyembre disiotso'y huwag nating kalimutan

Nobyembre disiotso'y huwag nating kalimutan

sa petsang ito'y sinalaula ang kasaysayan

pagkat ang diktador ay inilibing sa Libingan

ng mga Bayani, gayong walang kadakilaan

di naman kabayanihan ang gawang diktadura

kundi pawang pananakot at ligalig sa masa

ngunit kayrami'y namatay, nawalan ng hustisya

dinukot, sinaktan, pinaslang, nangawala sila

inilibing ang diktador nang magdesisyon ang Korte

Supremang doon sa Libingan ng mga Bayani

ay dapat lang mailibing ang dating Presidente

gayong para sa madla, mali iyon, di puwede

Nobyembre disiotso, kayrami nang nagprotesta

di makatarungan ang desisyon para sa masa

hanggang ngayon, masa'y nananawagan ng hustisya:

"Hukayin! Hukayin!" sigaw ng masa'y "Hukayin na!"

- gregbituinjr.

* unang nilikha at binasa ng makata sa rali sa paggunita sa ikatlong anibersaryo ng paglilibing sa diktador sa Libingan ng mga Bayani, Nobyembre 18, 2019, kasama ang grupong IDefend, idinaos sa Boy Scout Circle

Pagbati ko po'y maligayang kaarawan, ama

pagbati ko po'y maligayang kaarawan, ama
nawa'y nasa mabuti kang kalagayan tuwina
maraming salamat at palaging naririyan ka
upang pagsabihan kami't magpayo ng maganda

nawa'y lagi kang nasa maayos na kalusugan
bagamat magkaiba tayo ng prinsipyong tangan
kaiba man itong aking tinahak na larangan
narito tayo't nagtutulungan kung kailangan

dumatal na kayo sa edad na pitumpu't walo
na sinapit na ang tatlong-kapat ng isang siglo
hatid ko'y pasalamat sa buo kong pagkatao
pagkat dinisiplina't hinubog ng aral ninyo

nawa'y manatili kayong malusog, aming tatay
lumakas pa kayo't humaba pa ang inyong buhay
maligayang kaarawan po ang pagbating tunay
taas-noo pong pagpupugay, mabuhay ka, Itay!

- gregbituinjr.

Itataas natin ang bandila ng katarungan

sige, tuligsain mo akong di hari ng lumbay
habang sa mga isyu't problema'y nakatugaygay
dama mo bang dapat ka ring maghimagsik na tunay
upang di magiba ang itinayo nating tulay

di dumadaloy ang ilog sa paanan ng lungsod
dahil pawang putik na't marami roong nalunod
makakapuno rin sa patak mula sa alulod
basta't mayroong malaki kang timbang nakasahod

sinuman ang mag-alay sa bayan ng dugo't pawis
pagkat ang paghihirap ng dukha'y di nila matiis
dapat kumilos upang kapitalismo'y magahis
at sa mga gahamang trapo'y huwag magpatikis

taas-noo tayong kikilos hanggang kamatayan
taas-kamaong makikibaka para sa bayan
itataas natin ang bandila ng katarungan
para sa pagbabago ng kinagisnang lipunan

- gregbituinjr.

Nadarama ng dibdib ang parating na panganib

nadarama ng dibdib ang parating na panganib
habang ako'y patungo sa isang pook na liblib
habang kasabay ang dilag na may pagsintang tigib
habang naaapakan ang malalaking kuwitib

bakit dapat pag-aralan ang galaw ng lipunan?
bakit laksa'y mahirap at mayaman ay iilan?
bakit inaaring pribado ang yaman ng bayan?
bakit mapagsamantala'y sa masa'y hagikhikan?

di ba't para sa lahat ng tao ang mundong ito?
bakit karapatang pantao'y di nirerespeto?
tangan ba tayo sa leeg ng mga pulitiko?
at ang masa'y pinaglalaruan lang ng gobyerno?

parating na panganib ay nadarama ng dibdib
habang nangangati pa ang papagaling na langib
habang may nakaabang sa malalaking talahib
habang trapo'y nagbabantang ang masa'y masibasib

- gregbituinjr.

Halina't patuloy na kumilos

wala raw nagrerebolusyon, sabi ng kasama
di naman daw tayo manalo sa pakikibaka
subalit patuloy akong kumikilos sa masa
kaysa magmukmok lang sa paghahanap ng hustisya

patuloy pa rin ang salot na kontraktwalisasyon
sa lugar ng dukha'y nagbabanta ang demolisyon
sa mga lupang ninuno'y may militarisasyon
niyuyurakan ang karapatang pantao ngayon

dapat lang kumilos sa maraming isyu ng bansa
dapat nating mapakilos ang uring manggagawa
sa maraming isyu'y di tayo dapat tumunganga
kundi ang mag-organisa, mag-organisa pa nga

huwag tayong padadala sa mga negatibo
tulad ng ibang tila ba nagsawa na sa isyu
huwag tayong bibitaw sa niyakap na prinsipyo
pagkat sa sama-samang pagkilos lang mananalo

halina't kumilos pa rin, tayo'y magrebolusyon
sa punang di naman manalo'y huwag magpakahon
sa pakikibaka'y magsuri't maging mahinahon
huwag hahayaang maihi na lang sa pantalon

- gregbituinjr.

Paglalakad ng kilo-kilometro para sa isyu

makakapaglakad pa ba ang mga aktibista
ng kilo-kilometro para sa isyung pangmasa
naglakad nang itaguyod ang hustisya sa klima
at naglakad din para sa laban ng magsasaka

sumama noon mula Luneta hanggang Tacloban
mula Lyon hanggang Paris sumama sa lakaran
mula klima'y tinuloy sa pantaong karapatan
at mula C.H.R. hanggang Mendiola'y naglakaran

sumama sa laban ng mga katutubo noon
Lakad Laban sa Laiban Dam ang aming nilayon
magsasaka'y kasama mula Sariaya, Quezon
upang ipaglaban naman ang CLOA nila noon

paraan ng pagtindig sa isyu ang paglalakad
sa bawat madaanan ay aming inilalahad
ang mga isyung pangmasa't problemang matitingkad
nang mapag-usapa't baka malutas ito agad

ang paglalakad ay bahagi ng pakikibaka
maliliit at naaaping sektor ang kasama
kung naglalakad man kami'y upang maipakita
sa madlang nadaraanan ang isyung mahalaga

- gregbituinjr.

Nais ko'y ibang paraan ng pagkatha

sa pagkatha ng tula ako'y di na nalulugod
lalo't sa isang estilo na ako napupudpod
napako sa labinlimang pantig bawat taludtod
animo tugma't sukat na ito'y nakalulunod

nais ko ng mga bagong estilo ng pagtula
dapat ko itong pag-isipan, maging mapanlikha
balikan ang kasaysayan ng dalit at tanaga
o kaya'y mag-eksperimento sa bawat pagkatha

haynaku! hay naku, naku! gagawa ba ng hayku
di ko nagawa noong hayskul ang ganyang estilo
kinahiligan ko na noon ang Balagtasismo
o susundan ko ang soneto't iyang Modernismo

patuloy kong minahal ang pagkatha't panitikan
kahit saan sumusulat, kahit sa palikuran
nagbabasa, nag-aalay ng tula kaninuman
pati ang kaharap na isyu't problema ng bayan

ikaw, aking mutya, ay malugod kong kakathain
sa aking puso't isipan, kaisa sa hangarin
kasama sa paglalakbay, malayo man sa akin
pagkat ikaw ang panitikang aking kakatasin

- gregbituinjr.

Bukod sa aktibismo'y may iba pa akong mundo

bukod sa aktibismo'y may iba pa akong mundo
anila'y di nila maunawaan ang mundo ko
bukod sa aktibismo, mundo ko'y tula at kwento
mga sanaysay hinggil sa lipuna't pagbabago

di naman pinid ang pintuan ng aking daigdig
kung saan sa aking haraya'y kayraming tinig
kahit pipi'y nagsasalita, dinig mo ang pintig
bulag ay nakakakita, bingi'y nakakarinig

nagniniig ang mga salita sa daigdig ko
pinasasayaw ko ang nagbabagang alipato
nakakaligtas pa ang mga api sa asunto
na dulot ng mga sakim at mayayamang tuso

naglalakbay ako sa daigdig ng panitikan
isinusulat ko ang literatura ng bayan
pasensya kung minsan, di mo ako maunawaan
doon sa mundo ko'y may dignidad ang mamamayan

pagkat sa aking mundo'y ako ang manlilikha
isang inspirasyon ang maging ganap na malaya
minsan, mayaman ako, at madalas ako'y dukha
mahalaga'y kumakatha ako ng kwento't tula

- gregbituinjr.

Nobyembre disiotso'y huwag nating kalimutan

Nobyembre disiotso'y huwag nating kalimutan
pagkat petsa ito ng pagyurak sa kasaysayan
ang petsang inilibing ang diktador sa Libingan
ng mga Bayani, gayong walang kabayanihan

ikalabingwalo ng Nobyembre'y bakit naganap
sampung araw bago pa iyon ang Korte'y nangusap
na pwede nang malibing ang "bayaning" mapagpanggap
sa libingang  sa madla'y di naman katanggap-tanggap

"Hukayin! Hukayin!" sigaw ng marami: "Hukayin!"
ilipat na sa ibang libingan ang labi't libing
"Libingan iyon ng mga bayaning magigiting!"
"Diktador ay di bayani, dapat iyong tanggalin!"

diktador ay nilibing doong parang magnanakaw
ang bituka yata nila'y sadyang ganyan ang likaw
Nobyembre disiotso'y petsang tumatak ang araw
ng muling pagtaksil sa bayang sa hustisya'y uhaw

kaya kumilos tayo sa Nobyembre disiotso
gunitain ang petsa't dinggin ang hiling ng tao:
sa Libingan ng mga Bayani'y maalis ito
Di bayani ang diktador, di siya para rito!

- gregbituinjr.

Di ka matino pag di ka tumupad sa usapan

"6. "Sa taong may hiya, salita'y panunumpa." (To a [person] that respects, his/her word is a pledge.)" ~ mula sa Kartilya ng Katipunan

di ka matino pag di ka tumupad sa usapan

nasaan na ang dangal mo kung walang katapatan

balewala ang usapan? ang OO'y salita lang?

di yata inaral ang Kartilya ng Katipunan:

sa ikaanim na talata, "Sa taong may hiya"

ay tinapos na nito sa "salita'y panunumpa!"

nakasulat na ito'y dapat nating maunawa

kaakibat ng pagkatao ang bawat salita

pag nagbitaw ka ng salita, aba'y tuparin mo

huwag gagaya sa sinungaling na pulitiko

kaakibat ng binitawang salita'y dangal mo

lalo't karugtong din nito'y prinsipyo't pagkatao 

di ako nangongonsensya kung sadyang ganyan ka na

sa akin lang, salita mo'y unawain mo sana

maganda ang usapan, umoo ka, nariyan ka

bumiyahe ako, dumating, kumatok, wala ka

anong nangyari, mga salita'y binalewala?

o baka tingin mo, isa lang akong hampaslupa?

na di dapat bigyang pansin ang mga sinalita!

o baka wala ka nang dangal? di ka na nahiya!

- gregbituinjr.

Bakit nang-iindyan ang lider kong kinikilala

bakit nang-iindyan ang lider kong kinikilala
kanina'y ayos lang pumunta ako sa kanila
upang mapag-usapan ang mga isyu't problema
bakit ba biglang nang-indyan ang lider kong kilala

nais ko lang namang tuparin ang napag-usapan
kung di pala tuloy, bakit di ako sinabihan
kanina, sabi niya'y "sige", aking pinuntahan
at nang nasa lugar na ako, siya'y wala naman

tineks ko siya't tinawagan, sarado ang selpon
kahit sa messenger sa fb, wala siyang tugon
siya'y lider kong kinikilala, noon at ngayon
tumutupad sa usapan, tila ako'y nakahon

sayang ang pamasahe, panahon ko't ipinunta
subalit dapat tuparin ang usapan kanina
sana kung ako'y nasabihan niya ng maaga
di sana tumuloy nang panaho'y di naaksaya

magaling siyang lider, ako sa kanya'y saludo
kahit mga salita'y pinapako pala nito
mahusay siyang lider, sadyang tapat at totoo
kahit salita'y pinako tulad ng pulitiko

- gregbituinjr.

Dapat baguhin ang sistema't tigpasin ang bugok

tambak pa ang mga ulol dito sa daigdigan
di pa maubos-ubos ang kanilang kasamaan
nakakairita bakit ba ganyan ang lipunan
dahil lang sa pribadong pag-aari'y nagkaganyan

pribadong pag-aari'y ganap na pribilehiyo
lang ng iilan, habang laksa'y mahirap sa mundo
kung sanlibong ektarya'y ari lang ng isang tao
magsasakang walang lupa'y tiyak kayrami nito

dahil sa lintik na titulo, kayraming mahirap
di na maari ang lupang sinaka nilang ganap
ang umalis sa lupang ninuno'y nasa hinagap
kung nais mabuhay, kahit di iyon ang pangarap

halina't bakahin ang ganitong sistemang bulok
na sa salinlahi ng tao'y sadyang umuuk-ok
subalit di wastong magmukmok lang sa isang sulok
dapat baguhin ang sistema't tigpasin ang bugok

- gregbituinjr.

Pagbati sa UATC!

moog na ang United Against Torture Coalition

upang karapatang pantao'y matamasa ngayon

ngunit dinaranas sa kasalukuyang panahon

may banta pa rin ng tortyur sa ating henerasyon

kaysa tortyur, mas mabigat ang nangyayaring tokhang

na ang biktima, matapos saktan, ay pinapaslang

naninibasib pa ang rehimen ng mga halang

na di mo malaman kung ang pinuno nila'y hibang

nabalita noon, may lihim na detensyon pala

buti na lang, may naglantad ng kalokohan nila

gumawa ba'y dinisiplina't naparusahan ba

upang napiit ay may asahang bagong umaga

ang batas laban sa tortyur ay gawin nang palasak

may wastong proseso nang bilanggo'y di mapahamak

taas-kamaong pagpupugay, puso'y nagagalak

sa pansampung anibersaryo ng Anti-Torture Act

- gregbituinjr.

* nilikha at ikalawang tulang binasa ng makata sa pagtitipon ng United Against Torture Coalition (UATC), Nobyembre 11, 2019

Tama na ang tortyur, tigilan na ang pananakit!

sinasaktan ba ng pusa ang nahuhuling daga

kakagatin ba ng aso ang matanaw na pusa

at kinakagat ba ng tagak ang malansang isda

nangyayari pa rin ba ang mga tortyur sa bansa

paano bang mga pinuno'y nagpapakatao

paano bang mundo'y maging payapa't walang gulo 

paano pinapuputok ng aspile ang lobo

paano bang ang tortyur ay mawala na sa mundo

nadarama nyo ba ang sakit ng bawat kalamnan

naririnig nyo ba ang daing ng mga sinaktan

paano ba nirerespeto bawat karapatan

upang wala nang tortyur sa piitan o saanman

ayaw na naming sumigaw ng laksa-laksang impit

tama na ang tortyur, tigilan na ang pananakit

dapat namumuno'y may respeto't sariling bait

sana'y wala nang tortyur, karapatang pinagkait

- gregbituinjr.

* nilikha at una sa dalawang tulang binasa ng makata sa pagtitipon ng United Against Torture Coalition (UATC), Nobyembre 11, 2019

Kung wala kang maitulong

nais na tanungin ako sa aking karamdaman
gusto lamang palang mag-usisa, wala din naman
tutulong? iyon pala, siya ang may kailangan
kwentuhan muna, maya-maya, sinong mautangan

naroroon lamang akong dinaramdam ang sakit
nagpapagaling sa dumapong sadyang anong lupit
ramdam ko'y parang busog at palasong binibinit
tila mukha'y binabanat, buhay ay nasa bingit

tapos, nariyan kang nangungusap ng anong pakla
habang ako'y naliliyo't sa kwento'y napapatda
nababarat tuloy ang niyakap na panimula
habang nakikinita ko na ang aba kong lupa

kung wala kang maitulong, huwag ka nang magtanong
manahimik na lang, kung walang perang pasalubong
anong paki mo, kung buhay ko'y wala nang karugtong
ang itulong mo na lang ay pambayad sa kabaong

- gregbituinjr.

Inhustisya

“Injustice anywhere is a threat to justice everywhere. We are caught in an inescapable network of mutuality, tied in a single garment of destiny. Whatever affects one directly, affects all indirectly.” ~ Martin Luther King Jr., Letter from the Birmingham Jail

ang kawalang hustisya saanmang panig ng mundo

ay banta sa hustisya sa iba pang lugar dito

kung may kawalan ng katarungan sa kapwa tao

apektado rin ang katarungang para sa iyo

binato ang langit, nang matamaan ay nagalit

binato kasing paitaas. at sadyang kaylupit

kaya sa mukha bumalik, umiyak parang paslit

nawa sa biktima, hustisya'y huwag ipagkait

leron, leron sinta, sa hustisya'y may nagbabanta

buhay daw ay barya lang, kaylupit ng pinagpala

bata, bata, isang perang muta, may bumulagta

kaya mahal sa buhay ay naroong lumuluha

kung may nabalitaang walang prosesong pinaslang

baka sa susunod, ikaw naman ang matamaan

kaya marapat lang, sa nangyayari'y makiramdam

huwag mong balewalain, dapat kang makialam

- gregbituinjr.

Lugi raw ang negosyo

lugi ang negosyo, ito ang laging bukambibig
ng mga kapitalistang animo'y masigasig
matiyagang durugin ang obrerong kapitbisig
at masipag posasan ang sa manggagawang tinig

lugi raw ang negosyo, di dahil lugi talaga
kundi di naabot ang tubong nasa plano nila
kung dalawampung milyong pisong tubo'y plano nila
lugi na kahit sampung milyong piso ang kinita

ang pinapakita ng kapitalista sa unyon
huwag magtaas ng sahod, pagkat di pa panahon
pangangatwiran ng kapitalista'y nakakahon
dahil magsasara raw ang kumpanya pag naglaon

kaya mumo lang kung sweldo ng obrero'y itaas
barya lang bawat araw dahil ito raw ang patas
ngunit para sa unyon, katwiran nito'y gasgas
magkaiba kasing uri't iba ang nilalandas

para sa kapitalista, pangunahin ang tubo
at gastos lang ang manggagawa, nakapanlulumo
di pantay na lagay sa pabrika'y dapat maglaho
at obrero sa adhika'y magtagumpay ng buo

- gregbituinjr.

Sa paglaya

kahit kami'y mga dating bilanggong pulitikal
ay pagsisilbi pa rin ang sa diwa'y nakakintal
lumaya't ang pagsasama pa rin ay nagtatagal
pagkat nagkakaisa pa rin sa prinsipyo't dangal

nais pa rin naming labanan ang bayang tiwali
at nais pa ring bulok na sistema'y matunggali
pag may problema ang bayan, di kami humihindi
patuloy na kikilos, di papayag maduhagi

aaralin pa rin bakit ganito ang lipunan
kongkretong pagsusuri sa kongkretong kalagayan
bakit kayrami pa ring pinagsasamantalahan
bakit laksa'y naghihirap at maykaya'y iilan

nagkakaisa pa rin kami ng inaadhika
oorganisahin pa rin ang uring manggagawa
dedepensahan pa rin ang bayan at mga dukha
mula sa kuko ng mapagsamantala'y lalaya

- gregbituinjr.
* sinulat habang nagpupulong ang XD Initiative, Nobyembre 10, 2019

Ako'y Leninista, tagapagtaguyod ni Lenin

Ako'y Leninista, tagapagtaguyod ni Lenin
Pinag-aaralang mabuti ang kanyang sulatin
Kasaysayan niya sa kapwa'y tinuturo man din
Upang lider na ito'y mas kilalanin pa natin

Siya'y magaling na lider ng partidong Bolshevik
Mga nagawa sa rebolusyon ay natititik
Sa mga manggagawa't dukha'y duminig ng hibik
Tinulungan ang mga ito upang maghimagsik

Nagtagumpay ang mga Bolshevik sa rebolusyon
Kaya't aral ni Lenin ay inaaral din ngayon
Tinawag na Leninismo ang diwa niyang iyon
Kaya ang tagumpay nila't nagawa'y inspirasyon

Nais nating itayo ang lipunang manggagawa
Kaya aral ng Leninismo’y aralin nang kusa
Halina’t aralin ang kanyang mga halimbawa
At durugin na ang kapitalismong dala’y sigwa

Kaya manggagawa, halina’t maging sosyalista
At buuin ang mga Buklod sa bawat pabrika
Ang Marxismo’t Leninismo’y aralin sa tuwina
At tayo’y sumumpa bilang ganap na Leninista

- gregbituinjr.

Itago ko lang daw muna ang mga tula

ani  misis, itago ko lang daw ang mga tula
upang may mahuhugot kung magpapasa ng akda
ngunit karamiha'y tulang pulitikal ang likha
di pampasa sa paligsahan ang mga kinatha

kaya mga katha sa blog ko'y agad nilalagay
upang di mawala ang likhang aking napagnilay
upang balang araw, sakaling ako na'y mamatay
ang mga tula ko'y nariyan kahit nasa lumbay

salamat sakaling may magtitipon nitong tula
lalo't inaadhika niyang ito'y malathala
bilang makapal na aklat ng hininga ko't diwa
bilang librong mula sa puso ng abang makata

kaya tula'y paanong sa baul lang itatago
kung aanayin lang ito't ako'y masisiphayo
mabuting malagay sa blog bago ito maglaho
hayaang ibang henerasyon yaong makatagpo

- gregbituinjr.

Pagninilay sa ikaanim na anibersaryo ng Yolanda

ang masa'y tigib pa rin ng panawagang hustisya
sa ikaanim na anibersaryo ng Yolanda
di pa rin nababalik sa dati ang buhay nila
at wala pa ring bahay ang maraming nasalanta

may mga ginagawa pa ba ang pamahalaan?
upang mapanumbalik ang buhay ng taumbayan
anong ginagawang tulong sa mga namatayan?
upang dinaranas ng kanilang puso'y maibsan

lilitaw pa rin sa silangan ang magandang bukas
ngunit sa mga nasalanta'y di ito mabakas
tanging paghanap ng katarungan ang binibigkas
at baka may hustisya sa tinatahak na landas

hibik ng mga nasalanta ni Yolanda'y dinggin
at matitinong programa sana ang maihain
huwag lamang pagtulong ay lagi lang bibigkasin
kundi tunay na pagkilos ang nararapat gawin

- gregbituinjr.

Bawal na raw ang plastik, anang pangulo

mga plastik daw ay ipagbabawal na ni Digong
sino pang makakausap niya sa kanyang kampon?
pagbabawal ba niyang ito'y isa lang patibong?
ang tumutuligsa sa kanya'y maging mahinahon?

ngunit sa paligid, kayraming naglipanang plastik
plastik na pulitiko ba'y kaya pang i-ekobrik
paano na siya pag pinagbawal na ang plastik?
ang aklat ng kasaysaya'y paano itititik?

ang pangulo na ba'y naging makakalikasan na?
lalo't napuno ang dagat ng plastik na basura?
patunayan niyang makakalikasan na siya
di lang plastik kundi Kaliwa Dam ay tigilan na!

sa isyung pangkalikasan, siya na'y nakialam
ngunit taumbayan ay dapat pa ring makiramdam
walang mga plastik, walang proyektong Kaliwa Dam
ngunit sa ngayon, mga ito'y pawang agam-agam

- gregbituinjr.

Sanggol na isang taong gulang, ina pa ang pumaslang

kasuklam-suklam ang ginawa ng ina sa anak!

bata'y pinatay dahil lang nairita sa iyak!

anong nangyari't nagkaganito ang kanyang utak?

at sarili pa niyang dugo itong pinahamak?

isang taong gulang ang sanggol, isang taong gulang

ngunit sarili pang ina ang sa kanya'y pumaslang

nasiraan na ba ng bait ang kawawang ginang?

bakit sariling anak ang sa dugo'y pinalutang?

humiwalay na ba ang puso sa ulo ng ina?

at walang awang tinaga ang mismong anak niya?

tama bang pumaslang kung sa iyak lang nairita?

o nadamay ang bata sa iba niyang problema?

habambuhay niyang pagsisisihan ang nangyari

baka tuluyang mabaliw, di na makapagsisi!

biktima rin ba siya ng lipunang mapang-api

kaya bumigay ang utak at gayon ang nangyari?

katarungan sa batang pinaslang ng walang awa

hustisya sa batang sariling ina ang tumaga 

baliw na ina'y ikulong sa rehas at isumpa

hayaan siya roong araw-gabi'y lumuluha

gregbituinjr.

* ang tula'y batay sa headline sa pahayagang Bulgar, na may pamagat na "1 yr. old baby kinatay, ginilitan ni Mommy", Nobyembre 7, 2019

Si Lenin, ang Dakilang Bolshevik

Si Vladimir Lenin ay isang dakilang Bolshevik

Na dapat nating aralin ang kanyang hinimagsik

Anong pamana niya upang madurog ang lintik

Na kaaway ng bayang masa’y nilublob sa putik

Bayani si Lenin para sa uring manggagawa

At isang inspirasyon ang kanyang mga nagawa

Obrero’y mulatin para sa sosyalistang diwa 

At sa rebolusyon, manggagawa’y ating ihanda 

Sa pagkilala kay Lenin, ang rebolusyonaryo

Ating itaguyod ang kapakanan ng obrero

Ibagsak ang bulok na sistema sa ating mundo

Pagkaisahin ang masa para sa sosyalismo

Aral ni Lenin at ng Bolshevik ay inspirasyon

Sa bulok na sistema’y huwag tayong magpakahon

Halina’t makibaka, sa hirap tayo’y aahon

Aral ng Leninismo’y aralin na natin ngayon

- gregbituinjr.

* Ang tula'y nilikha kasama sa powerpoint presentation hinggil sa Talambuhay ni Lenin na inihanda ng may-akda para sa pagsisimula ng Lenin 150 Seminar Series, kasabay ng ika-102 anibersaryo ng Rebolusyong Oktubre.

Bitin pa rin ako sa aking mga ginagawa

bitin pa rin ako sa aking mga ginagawa
animo'y dumaan ang sigwang di pa humuhupa
problemang nakikita'y tila baga lumalala
ulan ay di tumitila, baha'y di bumababa

bakit ba sa mga aktibista'y naiinis ka
anong aming ginawa upang ikaw ay magdusa
wala, kundi patuloy lang kaming nakikibaka
upang palitan na ang nabubulok na sistema

dapat ko nang matapos ang mga ginagawa ko
pagkat presentasyon sa klase'y mamaya na ito
handa na kaya ako, di kaya ito magulo
di pwedeng bahala na, nais kong maging pasado

mamaya na ito kaya gawin ang dapat gawin
kung puyat, pahinga konti, ngunit dapat tapusin
gayunpaman, ang kalusugan ay alalahanin
marami pang gagawin, lipunan pa'y babaguhin

- gregbituinjr.

Palaisipan, ehersisyo sa isipan

bumili na naman daw ako ng palaisipan
pagkain ng utak, imbes na pagkain ng tiyan
walang ibang palipasang oras kundi sagutan
ang biniling sudoku't krosword kapag tanghalian

anong magagawa ko't nasasarapang sumagot
sa maraming palaisipang dati'y di ko abot
ngayon, pag di alam, ang ulo'y kinakamot-kamot
animo'y nasa kuko ang sagot na di mahakot

aba'y bilib din naman ako't nakakabuo rin
ang buong palaisipan ay nasasagot man din
sudoku, logic puzzle, krosword, pakaiisipin
animo'y di nagsasawa, araw-gabi mang gawin

halina't sagutan ang palaisipang narito
pampalipas ito ng oras at pampatalino
bakasakaling pampaganda pa rin ng araw mo
pag wala ka pang ginagawa'y sagutan mo ito

- gregbituinjr.

Kubeta ang pinakamasarap kong pahingahan

pinakamasarap kong pahingahan ang kubeta
dito ako nagbabate't nagninilay tuwina
maingay man sa labas, kapayapaan ang dama
hubad na hubas, walang pagdurusa, anong saya

sa inidoro'y nagninilay akong nakaupo
iniisip paanong mga salot ay masugpo
subalit di ko nadaramang ako'y mabibigo
bagamat paminsan-minsan naman natutuliro

minsan, nagbabasa doon ng paboritong aklat
o kaya'y sinasagutan ang sudokung nabuklat
minsan, nagbabasa ng sanaysay na mapagmulat
o kaya sa diwa'y may kwentong dapat maisulat

kubeta ang pinakamasarap kong pahingahan
isa itong sangtwaryo, masarap maging tambayan
magtatampisaw habang binabasa ang katawan
basta may tabo, timba't tubig, dama'y anong alwan

kubeta ang pahingahan kong pinakamasarap
pagkat doon ko hinahabi ang laksang pangarap
habang sa araw-araw, patuloy na nagsisikap
upang magbunga ang mga plano sa hinaharap

- gregbituinjr.

Patindihin ang tunggalian sa bayan natin

ginugunam-gunam ko ang nangyayari sa bayan
bakit lumalala ang kahirapan sa lipunan
sinong kikilos upang umalpas sa kahirapan
ang mayoryang mamamayang dukha sa daigdigan

dapat kumilos ang masa bilang iisang uri
durugin ang mga elitistang mapagkunwari
magsama-sama ang walang pribadong pag-aari
kundi lakas-paggawa, ibagsak ang naghahari

durugin ang mga bilyonaryo, di sa pisikal
kundi sa kalagayan sa lipunan ng kapital
gawin nang pantay ang kalagayan ng mga mortal
at durugin ang lahat ng elitistang imoral

kapitalismo'y dapat lalo nating paunlarin
upang tumindi ang tunggalian sa bayan natin
nang mag-aklas ang manggagawa't dukhang inalipin
uring api't uring manggagawa'y ating kabigin

halina't palakasin ang uring obrero't dukha
at organisahin ang inaapi't hampaslupa
isulong ang sosyalismong ating inaadhika
na sadyang lipunan para sa uring manggagawa

- gregbituinjr.

Itigil na ang blokeyo sa Cuba!

patuloy ang blokeyo sa Cubang mapagpalaya

dahil itinulak ng Amerikang dambuhala

ginugutom ng Amerika ang sa Cubang madla

subalit di sumusuko ang maliit na bansa

matibay ang paniniwala ng mga Cubano

sa tangan nilang prinsipyo't gabay - ang sosyalismo

hinding-hindi sila susuko sa Amerikano

lalo't nilalabanan nila ang imperyalismo

hinaharang ang pagpasok ng pinansya't komersyal

embargo'y kaytindi sa usaping ekonomikal

higit limang dekada na ito, sadyang kaytagal

sa kabila nito, bansang Cuba'y di natigagal

itigil ang blokeyo sa mapagpalayang Cuba

dapat lang lumaya sa kuko ng imperyalista

may karapatan din silang mamamayan ng Cuba

tulad ng mamamayan natin, bansang Amerika

itigil na sa Cuba ang mapang-aping blokeyo

blokeyo'y sumisira sa karapatang pantao

sa Cuba'y itigil ang di makatarungang trato

at Amerika'y dapat maging bansang makatao

- gregbituinjr.

* nilikha ng makata sa Public Forum and Discussion on US Blockade na ginanap sa UP CIDS, Nobyembre 5, 2019

Nakahiga siya roon sa bangketang semento

nakahiga siya roon sa bangketang semento
may karatulang "pangkain lang po" sa tabi nito
kaawa-awang pulubing tulad natin ay tao
sa gutom ay tila baga mamamatay na ito

anong ginagawa ng gobyerno sa tulad nila?
hinigaang bangketang semento'y di naman kama
sa pulubi ba'y anong nararapat na hustisya?
upang dignidad niya't pagkatao'y maisalba

halina't dinggin ang daing ng kawawang pulubi
marami sa kanila'y nariyan sa tabi-tabi
nanghihingi, sa bayan ba'y anong kanilang silbi?
kinakausap pa ba sila, anong sinasabi?

sila ba'y pulos himutok na di na makayanan?
sila ba kaya pulubi'y nasira ang isipan?
anong tulong ang magagawa ng pamahalaan?
madarama pa ba ng pulubi ang kaalwanan?

- gregbituinjr.

Aba'y igalang ang kababaihan, kahit sa dyip

aba'y igalang ang kababaihan, kahit sa dyip
sila'y simbolo ng ating ina, dapat maisip
huwag babastusin sa salita, kahit gahanip
at huwag tingnang mababang uri, dapat malirip

kahit sa karatula sa dyip, dapat may respeto
dahil mga babae ang kalahati ng mundo
maling-maling sa karatula'y nakasulat ito:
"kahit anong ganda mo, driver lang ang katapat mo!"

macho ba ang pakiramdam mo pag iyong sinabi?
na parang kaya mong kunin kahit sinong babae?
"basta driver, sweet lover", matagal nang pasakalye
sa dyip, ngunit respetuhin sinumang binibini

sa loob man ng dyip, igalang ang kababaihan
huwag mo silang ituring na parausan lamang
tulad ng iyong mahal na ina'y dapat igalang
sila'y tao ring tulad mong may puri't katauhan

- gregbituinjr.

Tanaga sa pakikibaka

damhin ang pagdurusa

ng masang maralita

dinig at dama mo ba

ang daing nila't luha

halina't makibaka

kahirapa'y labanan

palitan ang sistema

baguhin ang lipunan

nakatarak sa dibdib

ang balaraw ng hirap

dapat nang masibasib

ang mga mapagpanggap

dukha'y pagkaisahin

nang sila'y maghimagsik

elitista'y lipulin

at ilublob sa putik

diwa ng rebolusyon

ay ating pag-aralan

at maging mahinahon

sa pakikipaglaban

di tayo naglalaro

tayo'y naghihimagsik

ang gagong namumuno

ay dapat mapatalsik

bantayan mo ang bata

baka ulo’yumpugin

ang isang perang muta

baka niya kainin

- gregbituinjr.

* Nalathala sa pahayagang Taliba ng Maralita, ang opisyal na publikasyon ng Kongreso ng Pagkakaisa ng Maralitang Lungsod (KPML), isyu ng Nobyembre 1-15, 2019, p. 20.

Paano ba pinahahalagahan ang winika

paano ba pinahahalagahan ang winika
lalo't galing sa sariling bibig yaong kataga
sa Kartilya ng Katipunan nga'y may sinalita:
sa taong may hiya, bawat salita'y panunumpa

mabigat ang salita kaya dapat pag-ingatan
bago magbitaw ng salita'y dapat pag-isipan
gaano man ang poot, dapat magkaunawaan
maging mahinahon at suriin ang kalagayan

paano kung sa galit mo'y tungayaw ng tungayaw
at isinusumpa mo na ang kalaban mong hilaw
kayrami nang sinabi't ikaw pala'y naliligaw
mag-ingat sa binitawan, ang salita'y balaraw

kung nangako ka sa tao tulad ng pulitiko
kung may hiya ka, mga pinangako'y tuparin mo
ang pag-iingat sa salita'y pagpapakatao
makipagkapwa't huwag magsalita ng patalo

halina't pakinggan mo ang pinuputok ng dibdib
pagnilayan kung anong emosyong naninibasib
pag-isipan ang sasabihi't baka mapanganib
kaakibat ng salita'y pagkatao mong tigib

- gregbituinjr.

Kahit isang kusing lamang ang matira sa bulsa

kahit isang kusing lamang ang matira sa bulsa
tuloy pa rin sa layuning makapag-organisa
dumugo man ang noo't ilong sa pakikibaka
tuluy-tuloy pa rin ang ugnayan sa uring aba

naghihirap man, patuloy sa dakilang layunin
maglakad man ng malayo para sa adhikain
tutuparin ang misyon at niyakap na hangarin
upang kamtin ang pinapangarap na simulain

kamulatang makauri, karapatan ng dukha
panawagan ng mga ninunong kasama'y madla
hustisyang panlipunan, karapatan ng paggawa
ay dapat isapuso't diwa tungo sa paglaya

minsan, kahit mumo na lang ang matira sa pinggan
patuloy pa rin sa pagkilos, pakikipaglaban
minsan, kahit mababad man sa araw sa lansangan
gagawin ang layunin hanggang mapagtagumpayan

- gregbituinjr.

Bakit may lahing pinili? Dapat wala!

"For you are a holy nation to the Lord your God. The Lord your God has chosen you out of all the nations on the earth, to be His own." - Deuteronomy 7:6

"All human beings are born free and equal in dignity and rights." - from Article 1, Universal Declaration of Human Rights (UDHR)

sa bibliya nga'y may lahing pinili, dapat wala

sa karapatang pantao, pantay bawat nilikha

kung may lahing pinili, ibang lahi'y balewala?

sa karapatang pantao, pantay-pantay ang madla!

kinikilalang may dignidad kahit sila'y dukha

magkaibang konsepto, ang isa'y galing sa diyos

ang isa'y mula sa paglaya sa pagkabusabos

subalit sinong babali sa gusto niyang taos

kung Palestinong inagawan ng lupa'y binastos

ang lahing pinili ba ang tutubos o uubos?

lahing pinili'y pinaniwalang di magagapi

kaya mababa ang tingin nila sa ibang lahi

dapat walang lahing pinili, pantay bawat lahi

walang Hudyo, walang Palestino, walang pinili

sa ating karapatan, walang espesyal na lipi

pantay dapat ang trato sa mahirap at mayaman

dapat kasama lahat sa pag-unlad ng lipunan

pagkasilang, tao'y may dignidad at karapatan 

na dapat igalang, di balewalain ninuman

walang isang lahing pinili't kilalanin lamang

- gregbituinjr.

Itinirik nila'y halaman imbes na kandila

itinirik nila'y halaman imbes na kandila
katabi ng larawan ng mahal nilang winala
halaman upang tumubo, pag-asa ang sagisag
simbolong bawat isang naroo'y maging matatag

uusbong ang halaman upang maging isang puno
na magbibigay ng lilim sa bawat nahahapo
magbibigay ng bunga sa bawat gutom at luha
at tutulong upang mapawi ang malaking baha

mga halamang simbolo ng desaparesido
upang mahal na winala'y matagpuang totoo
daraan ang araw, buwan, taon, puno'y yayabong
magkakabunga't panibagong pag-asa'y uusbong

itinanim na halaman ay ating alagaan
diligan palagi't huwag hayaang matuyuan
nawa ibunga nito'y kapayapaan sa puso
at mabubuong pag-asa'y patuloy pang lumago

- gregbituinjr.
* Larawan kuha ng may-akda sa aktibidad ng grupong FIND (Families of Victims of Involuntary Disappearance) sa Bantayog ng mga Desaparesido, Nobyembre 2, 2019.

Plastik at dahon ay huwag pagsamahin sa basurahan

itinapon ang boteng plastik kung saan-saan lang
at isinama pa sa dahong nabubulok naman
tila hirap na hirap magtapon sa basurahan
tandang pag-uugali'y sagisag ng kabulukan

anong itinuro sa kanila ng mga guro?
kung itinuro man, di naunawaan, kaylabo
o kaya guro'y terror sa kanila't di kasundo
o kaya sila mismo sa buhay nila'y tuliro

dahil ba may basurang hawak, sila'y nahihiya?
dahil sa basurang tangan, sila'y naaasiwa?
nawalan ng laman ang bote, ito'y basura na?
habang nang may laman pa'y tangan pa itong masaya!

bakit hinalo ang plastik sa dahong nabubulok?
iyon ba'y wala lang sa kanila? sila ba'y bugok?
gayong ang mga plastik ay di naman nabubulok!
bakit may pinag-aralan pa ang nagiging ugok?

masisita ka ng titser mo sa maling pagtapon
kung sakaling nakita ka sa ginawa mo ngayon
payo ko, i-ekobrik iyang plastik mong natipon
at dahon ay huwag sunugin, sa lupa'y ibaon

- gregbituinjr.