Pagsalubong sa 2026: Year of the Fire Horse

PAGSALUBONG SA 2026, YEAR OF THE FIRE HORSE

tahimik kong sinalubong ang Year of the Fire Horse

pulutan ay tahong at iniinom ay Red Horse

hay, katatapos ko lang maglinis ng tahanan

umidlip ng isang oras, tumagay, namulutan

sana'y walang matamaan ng ligaw na bala

sana'y walang lasenggong magpaputok ng baril

sana'y walang naputukan sa mga daliri

maayos sanang sinalubong ang Bagong Taon

ngunit taon lang naman ang nabago talaga

habang nariyan pa rin ang bulok na sistema

patuloy pa rin nating hanapin ang hustisya

panagutin ang mga kurakot at buwaya

maya-maya'y matutulog muli ako't antok

matapos ang isang boteng Red Horse ay malagok

New Year's Resolution: Ralihan ang trapo't bugok

lalo na ang mga kurakot na nasa tuktok

- gregoriovbituinjr.

01.01.2026

New Year 2026: Ikulong na 'yang mga kurakot!

NEW YEAR 2026: IKULONG NA 'YANG MGA KURAKOT!

alas dose na pala, bigla akong bumalikwas

pagkat nagpuputukan na't kay-ingay na sa labas

wala mang paputok o torotot na ilalabas

may boses akong ipinang-ingay din ng malakas

sinabayan ko ng sigaw ang ingay ng paputok

isinigaw ko'y: Ikulong na 'yang mga kurakot!

inihiyaw upang baguhin ang sistemang bulok

at panagutin ang mga kawatan at balakyot

pagpupugay sa lahat ng mga nakikibaka

upang lipunang makatao'y itayo talaga

upang mandarambong ay mapanagot na ng masa

upang baguhin ng bayan ang bulok na sistema

ang sinigaw ko na ang aking New Year's Resolution

tuloy ang laban, tuloy ang kilos at ang pagbangon

lahat ng mga kurakot ay dapat nang makulong

di lang dilis kundi mga pating na mandarambong

- gregoriovbituinjr.

01.01.2026

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/r/1Zy6Mr7RfD/ 

Maramihan ng si: SILA o SINA?

MARAMIHAN NG SI: SILA O SINA?

tanong sa Labing-Apat Pababa:

ano raw ang "Maramihan ng si"?

ang lumabas na sagot ay SILA

imbes dapat na sagot ay SINA

tanong na iyon ay tinamaan

ang nasa Labingsiyam Pahalang

ang tanong ay Lakers sa N.B.A.

sagot ay Los Angeles o L.A.

ang isahan ng SILA ay SIYA

SI naman ang isahan ng SINA

kaya mali yaong katanungan

sa sinagutang palaisipan

sa maling tanong, kawawa tayo

tila ginagawa tayong bobo

parang ito'y di na iniedit

ng editor gayong merong sabit

- gregoriovbituinjr.

12.31.2025

* krosword mula sa pahayagang Pang-Masa, Disyembre 31, 2025, p.7

Ang kahalagahan ng tuldik

ANG KAHALAGAHAN NG TULDIK

talagang mahalaga ang gamit ng tuldik

na nilalagay sa ibabaw ng patinig

upang maunawà ang bigkas ng salitâ

at wastong kahuluga'y mabatid ding sadyâ

halimbawa sa nailathalang balità:

doble ang kahulugan ng "magkakaanak"

"magkakaának" kung sila'y magkamag-anak

"magkakaanák" kung buntis na ang kabiyak

pansinin mo ang tuldik na "á" sa salitâ

naroon ang diin ng bigkas ng katagâ

upang kahulugan ay agad maunawà

bagamat di nagamit doon sa balità

saan dapat itapat ang tuldik-pahilis

ay dapat batay sa bigkas at kahulugan

kaiba sa tuldik-paiwâ at pakupyâ

na nararapat lang nating maintindihan

- gregoriovbituinjr.

12.31.2025

* ulat mula sa pahayagang Bulgar, Disyembre 23, 2025, p.2

Solo man sa bisperas ng Bagong Taon

SOLO MAN SA BISPERAS NG BAGONG TAON

di ko hinahanap ang kasiyahan

sa pagpalit ng taon, bakit naman?

buti kung sistema ang napalitan

natayo na'y makataong lipunan

sasalubungin ko ba ng paputok

ang Bagong Taong namumuno'y bulok

kung mga buwaya ang nakaluklok

kung mga buwitre ang nasa tuktok

aanhin ko ang maraming pagkain

kung simpleng buhay sapat na sa akin

buti pang may aklat na babasahin

kaysa daliri'y maputukan man din

Bagong Taon nga, kayrami pang buktot

na pondo ng bayan ang kinurakot

tumitindi ang sistemang baluktot

may pag-asa pa ba, nakalulungkot

sa Bagong Taon, patuloy ang laban

hangga't kaytindi ng galit ng bayan

sa mga trapong walang kabusugan

na buwis ng bayan ang sinasagpang

- gregoriovbituinjr.

12.31.2025

12-anyos, patay sa paputok

12-ANYOS, PATAY SA PAPUTOK

akala ba ng batang ang pinulot na paputok

ang maging sanhi ng maaga niyang pagkamatay

isang produktong pampasaya raw ng Bagong Taon

subalit masaya bang masayang ang kanyang buhay?

dahil sa maling paniniwala at delikado

dahil sa maling kulturang pinamayani rito

sinong mananagot? ang pabrika ba ng paputok?

sinong sasagot sa gastusin, hustisya't kabaong?

kapitalista ng paputok ba ang sumasagot

sa mga gastusin sa ospital at mga gamot?

hindi! tubò, kita lang ang kanilang pakialam

produkto man nila'y makasakit o pumatay man

dapat nang baguhin ang ganyang maling paniwalà

nagbago lang ang petsa, mga produkto'y nilikhâ

upang pagtubuan at payamanin ang gahaman

at lumawak ang imperyo nila't kapangyarihan

katarungan sa batang walang malay at namatay

oo, negosyante ng paputok ang pumapatay

kunwari'y masayang salubungin ang Bagong Taon

ng paputok, nilang buwitreng masa'y nilalamon

- gregoriovbituinjr.

12.30.2025

* ulat mulâ sa pahayagang Bulgar, Disyembre 30, 2025, p.2

Sa Araw ni Rizal

SA ARAW NI RIZAL

sa Araw ng Kamatayan ni Doktor Rizal

ako'y nasa Luneta, naroong matagal

nagnilay laban sa mga korap at hangal

na ginawâ sa bayan ay malaking sampal

sapagkat buwis ng bayan ay kinurakot

ng mga trapo't lingkod bayang manghuhuthot

binulsa ng mga kawatan at balakyot

sinubi ng mga mandarambong at buktot

anong sasabihin ng pambansang bayani

sa kalagayan ng bansa't mga nangyari

na pulitiko'y di totoong nagsisilbi

sa bayan kundi sa bulsa nila't sarili

dapat lang nating panatilihin ang galit

ng masa sa mga pulitikong kaylupit

dapat pigilan ang kanilang pangungupit

sa kabang bayan, lalo sa pambansang badyet

- gregoriovbituinjr.

12.30.2025

Dispalinghadong flood control, gumuhò

DISPALINGHADONG FLOOD CONTROL, GUMUHÒ

may dispalinghadong flood control ang nabisto

na halaga'y walumpu't pitong milyong piso

nasayang lang ang pondo, nakapanlulumò

nang proyektong flood control ay biglang gumuhò

sa kabilâ ng kawalan ng bagyo, lindol

o bahâ, sayang tuloy ang mga ginugol

kung di pala pulido ang pagkakagawâ

ng panlaban sa bahâ, kawawà ang madlâ

winalang bahala ang ulat na may bitak

ang proyekto, hanggang pagguho na'y naganap

mga residente na mismo ang nagsuplong

sa awtoridad, binalewala ang sumbong

dapat talagang nangyari'y imbestigahan

na kayâ di pulido ay may kurakutan

sa ganyan, masa'y dapat talagang magalit

at sinumang kurakot ay dapat mapiit

- gregoriovbituinjr.

12.29.2025

* ulat mulâ sa pahayagang Remate, DIsyembre 17, 2025, pahina 1 at 2

Kasaysayan at kabayanihan

KASAYSAYAN AT KABAYANIHAN

kahapon lamang ay nag-usap ang Kamalaysayan

o Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan

ano nga ba ang kasaysayan ng kabayanihan?

ano ang kabayanihan ng nasa kasaysayan?

nakapag-usap kami sa bahay ni Ninong Dadò

hinggil sa buhay, samahan ba'y saan patutungò?

saysay ng kasaysayan, paano bansa'y nabuô?

sa pamilya ni Sidhay, ngalan nila'y katutubò

kasamang Kikò sa pamumuno'y nagpanukalà:

sa limang Ga mamulat mga pinunò sa bansâ

yaong Giliw, Giting, Gilas, Ganap, at Gantimpalà

mula katutubong lirip, di kanluraning diwà

nabanggit ko ang kay Jacinto'y Liwanag at Dilim

malayang akdang sa kaytinding liwanag ay lilim

lalo ngayong ang bansa'y kinakanlungan ng lagim

ng mga kurakot sa krimeng karima-rimarim

kay Ka Jed, panulat na Baybayin sa Amerika

binalita ng anak niyang antropolohista

salitang busilak, tapat at taya'y nabanggit pa

mga bayani'y itinaya ang buhay talaga

nagbigay ng malalim na diwa si kasamang Ric

na saliksik sa kasaysaya'y dapat matalisik 

si Ate Bel, inasikaso'y librong sinaliksik

habang sa sansulok, nagsulat ako ng tahimik

- gregoriovbituinjr.

12.28.2025    

Pagkatha't lampungan

PAGKATHA'T LAMPUNGAN

kaysarap masdan ng mga pusà

sa lampungan habang kumakathâ

ang makatâ ng mga akalà

o ng samutsaring sapantahà

kapwa pusa'y kanyang dinilaan

tulad ng paglinis sa katawan

o tandâ rin ng pagmamahalan

ng mga pelina sa lansangan

ganyan lang kahit mumunting bagay

isinasama sa pagninilay

baka may katotohanang alay

na nilantad sa atin ng búhay

ang pagkatha'y pagkamalikhain

at ginagawâ di man kumain

lalo't walang salaping maangkin

likha ng likha kahit gutumin

- gregoriovbituinjr.

12.28.2025

* nasa bidyo ang mga pusà at ang poster na nakasulat ay "Don't think! Thinking is the enemy of creativity." ~ Ray Bradbury"

* pelina - feline sa Ingles

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/r/17PYRJRe9b/ 

Paglalakbay sa búhay

PAGLALAKBAY SA BÚHAY

palakad-lakad, pahakbang-hakbang

sa isang malawak na lansangan

animo'y nagpapatintero lang

sa maraming tao at sasakyan

tumatawid sa mga kalsada

sa dinaraanang sanga-sanga

habang naglalakbay na mag-isa

at nadarama'y lumbay at dusa

mahalaga'y maraming manilay

na isyu man o pala-palagay

kayâ mga kathang tula'y tulay

patungo sa pangarap na búhay:

isang lipunang mapagkalingà

bansang maunlad at maginhawà

walang balakyot at walanghiyâ

wala ring kurakot at kuhilâ

- gregoriovbituinjr.

11.28.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://www.facebook.com/share/r/1ANtdYnMX2/ 

Maging bayani

MAGING BAYANI

nakodakan puntang pulong hinggil sa kasaysayan

mula sa kitaan ay amin itong nadaanan

paalala'y: "Be a hero to our heroes' children"

maging bayani tayo, aba'y kaygandang isipin

kaytinding usapin ngayon ang malalang korapsyon

mga bayani kung nabuhay pa'y tiyak babangon

palalayain ang bayan mula sa pagkasadlak

sa kumunoy ng katiwalian, pusali, lusak

anong lalim ng kanina lang ay pinag-usapan

ng Kaisahan sa Kamalayan sa Kasaysayan

(Kamalaysayan): kultura, konsepto, pagkatao,

ang pagkabuo ng bansa, anong tungkulin dito

paano matanaw ang liwanag sa laksang dilim

lalo na't ngayon korapsyon ay karima-rimarim

sinagpang ng ahas, pating, buwaya, at buwitre

ang buwis at pondo ng bayan, talagang salbahe

kaya hamon sa atin ang nasabing paalala

na laban sa korapsyon, tayo'y may magagawa pa

dinastiya't oligarkiya'y tuluyang mabuwag

pangarap na sistemang patas ay dapat itatag

- gregoriovbituinjr.

12.27.2025

Kayrami palang search engine

KAYRAMI PALANG SEARCH ENGINE

natutunan ko sa isang palaisipan

na sa internet pala'y kayraming search engine

lalo't mananaliksik kang may hinahanap

mga impormasyong dapat mabasa man din

nariyan ang Rambler, Infospace, Blekko, Yahoo,

Altavista, Gigablast, Webopedia, Blingo,

Yandex, Google, Dogpile, Naver, Lycos, Otalo,

Excite, Hotbot, Mamma, Yippy, Iwon, Mahalo

samutsaring makina sa pananaliksik

Yahoo at Google lang ang madalas kong gamit

ang iba'y susubukan kong may pagkasabik

lalo't may hinahanap ako't hinihirit

salamat at may Word Search o Hanap Salità

at ganitong datos ay nahanap kong biglâ

- gregoriovbituinjr.

12.27.2025

Nakapagngangalit na balità

NAKAPAGNGANGALIT NA BALITÀ

sinong di magngangalit sa ganyang balità:

nangangaroling, limang anyos, ginahasà

at pinatay, ang biktima'y napakabatà

kung ako ang ama, di sasapat ang luhà

dapat madakip at maparusahang tunay

ang mga suspek, dapat silang binibitay

may kinabukasan pa ang batang hinalay

sa ganyang kasamaa'y di mapapalagay

anang ulat, ang bata'y inumpog, sinakal,

isinako, kamatayang talagang brutal

sa sibilisadong mundo'y malaking sampal

umaming durugista ang dalawang hangal

kahiya-hiya ang krimen nilang ginawâ

angkan nila tiyak sila'y ikahihiyâ

- gregoriovbituinjr.

12.26.2025

* ulat mulâ sa headline at pahina 2 ng pahayagang Bulgar, Disyembre 23, 2025    

Hayaan n'yong magkwento ako

HAYAAN N'YONG MAGKWENTO AKO

hayaan n'yong magkwento ako sa bawat sandali

pagkat pagkukwento naman ay di minamadali

salaysay ng mga nangyari, dinanas at sanhi

hanggang itanong sa sarili, anong aking mithi?

bakit mga trapong kurakot masamâ ang budhi?

ang Paskong tuyó ba'y pagtitiis lamang sa tuyó

may letson nga subalit ang buhay ay nanunuyô

pagkat walâ na ang tanging pagsintang sinusuyò

kahit tahakin ko man ang ilaya hanggang hulô

di ko na batid kung paano tupdin ang pangakò

hayaan n'yong makathâ ko pa ang nobelang nais

upang kamtin ang asam na tagumpay na matamis

sa kabilâ ng mga naranasang pagtitiis

hanggang aking matipunong katawan ay numipis

- gregoriovbituinjr.

12.25.2025

Paskong tuyó

PASKONG TUYÓ

ano bang aasahan ng abang makatâ

sa panahong ipinagdiriwang ng madlâ

kundi magnilay at sa langit tumungangà

kahit nababatid ang samutsaring paksâ

tandâ ko pa ngayon si Heber Bartolome

noong buhay pa't nakakapunta pa kami

sa kanyang bahay, talakayan ay matindi

at may konsyertong Paskong Tuyó siya dati

ngayon, mag-isa akong nagpa-Paskong Tuyó

walâ na si misis, walâ nang sinusuyò

singkwenta pesos ang isang tumpok na tuyó

binili kahapon, kanina inilutò

minsan, tanong ko, sadyâ bang ganyan ang buhay

ako'y makatâ at kwentistang mapagnilay

tanging naisasagot ko'y magkakaugnay

habang patuloy pang nakikibakang tunay

- gregoriovbituinjr.

12.25.2025

Regalong isdâ sa tatlong pusang galâ

REGALONG ISDÂ SA TATLONG PUSANG GALÂ

sadyang ipinaglutò ko sila ng isdâ

upang madama rin ng mga pusang galâ

ang diwà ng ipinagdiriwang ng madlâ

bagamat Paskong tuyó ang dama kong sadyâ

sa panahong yuletido ay naririto

pa ring kumakathâ ng mga tula't kwento

wala pang pahinga ang makatang biyudo

buti't may mga pusang naging kong kasalo

ang isa'y inahing pusang may tatlong anak

ang dalawa'y magkapatid, nakagagalak

walâ si alagà, saan kayâ tumahak?

habang pusò nitong makata'y nagnanaknak

sige, mga pusang galâ, kayo'y kumain

kaunti man ang isdâ, ipagpaumanhin

basta nandyan kayo'y laging pakakainin

upang walang magutom isa man sa atin

- gregoriovbituinjr.

12.25.2025

* mapapanood ang bidyo sa kawing na: https://web.facebook.com/share/r/1693EHNwHx/ 

Noche Buena ng isang biyudo

NOCHE BUENA NG ISANG BIYUDO

nagsalita ang D.T.I., atin daw pagkasyahin

iyang limang daang piso sa Noche Buena natin

maraming nagprotesta, huwag daw tayong ganyanin

habang kurakot ay bundat sa ninakaw sa atin

may Noche Buena Challenge, diyata't aking tinanggap

Noche Buena ng isang manunulat na mahirap

ang sinabi ba ng D.T.I. ay katanggap-tanggap?

sa bisperas ng Pasko, buhay ko'y aandap-andap

ang Noche Buena ko'y wala pang limandaang piso

unang Noche Buena ko ito mula mabiyudo

sa karinderya'y sisenta pesos ang tasang munggo

ang isang tumpok ng hipon ay isandaang piso

balot ng kamatis, tatlo ang laman, bente pesos

pati sibuyas na tatlo ang laman, bente pesos

santumpok ng anim na dalanghita, trenta pesos

isang pirasong mansanas, halaga'y trenta pesos

sampû ang santaling okra sa hipon inihalò

tatlong nilagang itlog na ang bawat isa'y sampû 

limampung piso naman ang isang tumpok na tuyó 

pitumpung piso pa ang Red Horse na nakalalangô 

limampung piso ang sangkilong Bachelor na bigas

Noche Buena iyan, iba pa ang agahan bukas

dahil nag-Noche Buena'y bálo, iyong mawawatas

walang limandaang piso ang gastos, di lumampas 

- gregoriovbituinjr.

12.24.2025

* DTI - Department of Trade and Industry

Pagbabasa't pagninilay

PAGBABASA'T PAGNINILAY

patuloy lang akong nagniniay

nagtatahi ng pala-palagay

magpa-Pasko subalit may lumbay

pagkat nag-iisa na sa buhay

abang makatâ sa kanyang kwarto

ay pinaligiran na ng libro

paksa'y pulitika, kuro-kuro

tulâ, saliksik, pabulâ, kwento

balik-balikan ang kasaysayan

ng daigdig, iba't ibang bayan

basahin pati na panitikan

ng katutubo't mga dayuhan

ganyan ang gawain ko tuwina

pag walang rali, magbasa-basa

at magsulat ng isyu ng masa

nang sistema'y baguhin na nila

- gregoriovbituinjr.

12.24.2025

Bantiláw

BANTILÁW

bihirang gamitin / ang lumang salitâ

sa panahon ngayon, / ngunit sa balità

sa dyaryo'y nabása / aba'y anong rikit

salitang "bantiláw" / sa isports ginamit

kayâ inalam ko / sa Diksiyonaryong

Adarna kung anong / kahulugan nito:

di sapat ang init / ng apoy sa kalan

upang makaluto / ng kanin at ulam

di rin daw masinop / ang pagkakagawâ

na kapag bantiláw, / madaling masirà

kumbaga, ginawa'y / di pala pulido

maiinis ka lang / pag ginamit ito

maraming salamat / at kalugod-lugod

wikang Filipino'y / naitataguyod

nang itong "bantiláw" / nabása sa ulat

may bagong salitang / sa atin nagmulat

- gregoriovbituinjr.

12.24.2025

* pamagat ng ulat sa isports ng pahayagang Bulgar: "Ancajas Nabantilaw ang Title Eliminator Dahil sa Injury", Disyembre 24, 2025, p.12